Paul Burger: Bio-(logisch)?
De kassière vroeg me of het biologische of normale bananen waren en sloeg vervolgens de duurdere aan. Tja, zo een vraag houdt mij dan toch een tijdje bezig. De paradox van duurzaam: waarom betaal je meer om minder kapot te maken?
We leven in een wereld waar het loont om de planeet te vervuilen. Letterlijk. Loop een willekeurige supermarkt in en vergelijk de prijzen: biologische bananen zijn duurder dan bespoten exemplaren, kleding van gerecycled katoen kost meer dan fast fashion die na drie wasbeurten uit elkaar valt, en een stuk verantwoord vlees lijkt gemaakt van goud vergeleken met een kiloknaller.
Hoe is het mogelijk dat een product dat met zorg voor mens, dier en milieu is gemaakt, meer kost dan iets wat diezelfde mens, dier en milieu ondermijnt? Het voelt alsof je moet betalen om het goede te doen. Alsof ethiek een luxeproduct is geworden - voor wie het zich kan en wil veroor loven.
Diep verankerd
De logica hierachter zit diep verankerd in hoe ons economische systeem werkt. Massaproductie, lage lonen, milieuvervuiling en belastingontwijking zorgen ervoor dat niet-duurzame producten goedkoop blijven. De schade die deze producten veroorzaken - CO₂-uitstoot, bodemvervuiling, uitbuiting van arbeiders - wordt niet meegerekend in de prijs. In termen van economisch jargon heet dat ‘externaliteiten’, alsof het iets buiten - staands is. Maar die kosten komen ergens terecht. Niet in de winkelwagen, maar in de gezondheidszorg, de klimaatrapporten, en de toekomst van je (klein)kinderen.
Duurzame producten proberen die verborgen kosten wél mee te nemen. Ze betalen boeren een eerlijke prijs, vermijden pesticiden, kiezen voor lokale productie of hernieuwbare energie. Maar dat maakt ze automatisch duurder in een markt waar ‘goedkoop doordat niet duurzaam’ synoniem is geworden voor ‘normaal’.
Wat nog het meest wringt: we zijn massaal bezig met bewustwording, klimaatdoelen, circulaire economieën. We zeggen dat we duur zaamheid belangrijk vinden - tot we bij de kassa staan. Dan wint toch vaak de portemonnee. Niet uit onwil, maar omdat het systeem het ons moeilijk maakt om het juiste te doen.
En dat is het bizarre: we leven in een wereld waarin het financieel aantrekkelijker is om de aarde op te gebruiken dan om haar te behouden. Alsof je korting krijgt op roken, maar belasting betaalt op frisse lucht.
Politieke keuzes
De oplossing? Die ligt niet alleen bij de consument. Natuurlijk moeten we bewuste keuzes maken waar we kunnen. Maar het is naïef om te denken dat we de planeet gaan redden met alleen individuele aankopen. Er zijn politieke keuzes nodig: belast vervuiling, subsidieer duurzaamheid. Draai het systeem om, zodat het niet meer goedkoper is om schade aan te richten dan om verantwoordelijkheid te nemen.
Want zolang duurzaam duurder blijft, blijft duurzaamheid voor velen iets voor later - en voor de happy few. En eerlijk gezegd: dat kunnen we ons niet meer veroorloven.
Bron: VVP online
AnsvarIdéa werkt uitsluitend met assurantieadviseurs. Indien u deze nog niet heeft, dan kunt u hieronder een adviseur bij u in de regio zoeken.